زبان اشاره رسمی آمریکائی American Sign Language = ASL

زبان اشاره یک نظام ارتباطی است که از ژست ها و حالات و اشارات خاص برای بیان کلمات، نظرات و مفاهیم مورد نظر استفاده می کند. برخی از این اشارات، چهره ای هستند، به این معنی که ادای آنها شبیه عمل یا چیزی است که مدنظر گوینده می باشد. زبان اشاره آمریکایی زبان و فرهنگ اول (زبان و فرهنگ دوم خودشان را ارتباط کلامی در جامعه شنوایان می دانند) بعضی از ناشنوایان در ایالات متحده و کانادا است ( ورتز و کالاتا). زبان های اشاره از نوع زبان دیداری هستند که واژگان و نحو مخصوص به خود را دارند و در جوامع ناشنوایان سراسر جهان استفاده می شوند و هر جامعه زبان اشاره مخصوص به خود را دارد( گراول و اُگارا، 2003). به اعتقاد متعصبین این گروه (دو زبانی دو فرهنگی) ، زبان اول ناشنوایان زبان اشاره است و فرهنگ اول آنها، فرهنگ حاکم بر جامعه ناشنوایان می باشد ناشنوایان از این حق طبیعی برخوردارند که زبان و فرهنگ غالب و رایج در جامعه شنوایان را به عنوان زبان و فرهنگ دوم خود بپذیرند لذا معتقد هستند کم شنوایی معلولیت نیست بلکه تفاوت است و زبان فطری و زبان اول آنان زبان اشاره رسمی آمریکائی و استفاده از سمعک و گفتار در اولویت بعدی آنان می باشد.

روش دستی (غیرشفاهی) و روش ارتباطی همزمان
این روش ها تنها بر استفاده از زبان اشاره و سایر روش های غیرکلامی در انتقال اطلاعات آموزشی به کودکان تأکید می کنند. روش های ارتباطی همزمان نیز هر دو روش گفتاری و اشاره ای را در همه زمان ها به کار می برند. در این روش همراه با اشاره از هجی کلمات نیز استفاده می شود (ورتز و کالاتا).

گفتار نشانه ای یا گفتار نشانه دار یا Cued Speech
گفتار نشانه دار هم در برخی تقسیم بندی ها در زمره روش های شفاهی قرار دارد و مکملی است برای زبان گفتاری که متشکل است از حرکات دست در جایگاه های خاص بسته به واج مورد نظر. مبنای آن بر اساس شکل گیری این واقعیت است که بسیاری از صداهای گفتاری از نظر بینایی در تولید مشابهت دارند و این گفتارخوانی را دشوار می کند. ایده ای که مبنای این روش است بر این اساس می باشد که گفتار نشانه دار باعث می شود علائم کافی برای تشخیص صدا های گفتاری که از نظر بینایی شبیه هستند ایجاد شود و بنابراین لبخوانی بهتر فراگرفته شود و همچنین حرکات گفتاری بهتری در ارتباط شکل بگیرد.طبق تعریف ارائه شده توسط انجمن ملی گفتار نشانه ای ، این نوع گفتار، یک نظام ارتباطی دیداری مبتنی بر یادگیری و استفاده از علایم دستی می باشد. این علایم متشکل از هشت شکل متفاوت دست است که در چهار جهت مختلف به نمایش در می آید که با حرکات طبیعی دهان تلفیق شده است تا بین تمام صداهای گفتاری زبان تمایز ایجاد شود(لوترمن، 1999).

روش ارتباطی کلی Total Comunication
این روش مبتنی بر استفاده همزمان از اشارات و گفتار است. در این روش نیز از باقیمانده میزان شنوایی، سامانه های تقویت صوتی و گفتارخوانی که با نظام های ارتباطی دستی تلفیق شده است، استفاده می¬شود . تمام مداخله های آموزشی با این هدف انجام می شوند تا کودک بتواند پس از آموزش های لازم، آن مقدار از زبان مورد نیاز برای برقراری ارتباط را در گفتار خود به کار ببرد و همچنین مانند همتایان طبیعی خود از امکانات موجود تحصیلی، خانوادگی، اجتماعی و غیره استفاده نماید(لوترمن، 1999).

روش شنیداری شفاهی Auditory-Oral
روش های شنیداری شفاهی بر اهمیت استفاده کلامی به عنوان بخشی از برنامه آموزشی تاکید دارد. در این روش زبان گفتاری به عنوان ابزار و شیوه ای برای انتقال اطلاعات مورد استفاده قرار می گیرد و همچنین توانایی گفتارخوانی و به کارگیری باقی مانده شنوایی تقویت می شود و وسایل کمک شنیداری نظیرسمعک و دیگر ابزار کمکی نیز در این روش به کار می رود. این روش یک روش دوحسی و معتقد بر عدم استفاده از زبان اشاره رسمی و استفاده همزمان از بینایی و شنوایی (گفتارخوانی به جای لب خوانی) است. در سیستم آموزشی شمال آمریکا، رویکرد های شفاهی با نگاه آموزش طبیعی به دو دسته شنیداری-شفاهی و شنیداری-کلامی تقسیم می شوند.

روش شنیداری- کلامی Auditory-Verbal Therapy
روش شنوایی-کلامی پیامد طبیعی پیشرفت های اخیر در دانش، مهارت و فناوری است. هم زمان با این پیشرفت ها، استفاده از راهبردهای جدید درمانی به منظور بالا بردن کارایی آنهانیز الزامی است. پیدایش سمعک های پیشرفته و گسترش فناوری کاشت حلزون شنوایی به متخصصین حوزه توانبخشی این امکان را می دهد تا از راهبردها و تکنیک های این روش برای بسیاری از کودکان کم شنوا استفاده نمایند. روش شنوایی-کلامی عبارت از کاربرد تکنیک های مختلف برای آموزش مهارت گوش دادن و درک گفتار به منظور برقراری ارتباط در کودکان کم شنوا است. این روش با تأکید بر تشخیص زود هنگام کم شنوایی، تجویز به موقع و مناسب وسایل کمک شنیداری، ارزیابی ها و مشارکت های مستمر والدین با درمانگران، امکان فراگیری مهارت گوش دادن، درک گفتار و صحبت کردن را برای کودکان کم شنوا فراهم می سازد. با استفاده از سمعک های قوی و دستگاه کاشت حلزون شنوایی، بیشتر کودکان کم شنوا می توانند از طریق گوش دادن، به گفتار دست پیدا کنند. رسالت روش شنوایی- کلامی، کمک به کودکان کم شنوا در استفاده از توانایی گوش دادن و شنیدن برای برقراری ارتباط از طریق گفتار می باشد. پیشگامان روش شنوایی- کلامی این روش را مجموعه ای از آموزش ها، راهنمایی ها، پشتیبانی و حمایت از خانواده می دانند (استابروکس، 1387).

منبع: رساله دکتری حمید طیرانی نیک نژاد